Kulinarny rys historyczny

Dawna kuchnia pomorska dzieliła się na kuchnię mieszczańsko- dworską oraz  kuchnię wiejską. Ta ostatnia była prosta i smaczna, oparta w głównej mierze na produktach wytworzonych przez chłopskich gospodarzy, których gospodarstwa były w dużej części samowystarczalne. Bardzo dużą rolę odgrywała bliskość Bałtyku oraz liczne jeziora, które dostarczały ryb. Jedzono ich dużo, zwłaszcza śledzi – moczono je zazwyczaj w wodzie przez kilkanaście godzin, krojono i  dodawano plasterki cebuli a całość zalewano zalewą octową, mleczkiem śledziowym lub śmietaną. Nieodłącznym dodatkiem do tak przygotowanych śledzi były ziemniaki gotowane w mundurkach i rzucane na ścierkę. Na Kaszubach takie danie nazywane było śledziem z pulkami. W wydanej w 1905 r. książce kucharskiej „Pommersche Küche"  znaleźć można przepis na zupę piwną do którego dodatek stanowił wymoczony śledź.

Jeziora obfitowały w ryby słodkowodne- płocie, okonie, leszcze, szczupaki, sandacze, węgorze. Spożywano także raki – tu niezmiernie ciekawy wydaje się przepis na kalafior z rakami i szparagami pochodzący ze wspomnianej wyżej książki, a znany dawnym mieszkańcom Pomorza Środkowego.

Bardzo charakterystycznym widokiem na pomorskiej wsi ponad 100 lat temu były handlarki ryb. Wędrowały one z koszami, zarzuconymi na plecy lub przewieszone na ramieniu,  do miast i większych wsi na targ, aby sprzedać złowione przez mężczyzn ryby. Takie kosze nazywano karina i leszka. Handlarki często przemierzały po kilkanaście kilometrów z  koszami wypełnionymi rybami.

Chleb wypiekano raz na kilka, kilkanaście dni w piecach i domach chlebowych, głównie z mąki żytniej, choć bogatsi gospodarze dodawali też mąkę pszenną, Na terenie słowińskim oraz kaszubskim dodawano gotowane, tłuczone ziemniaki. Wydłużały one wydatnie świeżość chleba. Jako smarowidła używano głównie smalcu, masy z gęsiny na zimno z majerankiem oraz masła i marmolady.

Mięso spożywane było głównie w niedzielę oraz z okazji świąt i uroczystości rodzinnych. Świniobicie było ważnym wydarzeniem w każdym gospodarstwie wiejskim. Mięso peklowano, wędzono oraz wytwarzano z niego różnego rodzaju kiełbasy i  pasztety. Wędzone szynki i kiełbasy wisiały w kominie. Spożywano także baraninę i wołowinę, zwłaszcza  u bogatych pomorskich gospodarzy. Często pieczone mięso świńskie, baranie i wołowe przyrządzano w piecach chlebowych, tuż po wypieku chleba, gdy „trzymały” jeszcze temperaturę.

Dawna kuchnia pomorska związana była z rasami zwierząt charakterystycznymi dla tego regionu m.in. gęś pomorska oraz owca pomorska. Są to obecnie rasy zwierząt przechowywane w  stadach zachowawczych a ich liczebność jest bardzo mała.

Gęś to zwierzę, które hodowane było dawniej na Pomorzu w bardzo dużych ilościach. Można powiedzieć, że  przyrządzane z niej potrawy charakteryzowały w znacznej mierze dawną pomorską kuchnię. Bite były zwłaszcza w okresie jesiennym.

Przede wszystkim wymienić trzeba masę z gęsiny na zimno, zwaną na Kaszubach  "obóna" (okrasa). Surowe mięso z gęsi sieka się tasakiem w specjalnym twardym korytku drewnianym, razem z kośćmi (może być też bez kości) i tłuszczem, potem wkłada do glinianych garnków i przesypuje solą. Obónę dodaje się do różnych potraw, do zup, sosów i chleba. Masę z gęsiny podawano z ziemniakami i maślanką.

Zimny tłuszcz gęsi z majerankiem używano powszechnie do smarowania chleba oraz okraszania zup. Szczególnie znaną zupą, która w ostatnich latach ponownie zaczęła gościć na pomorskich stołach jest brukwianka ( z brukwi żółtej) na wędzonej gęsinie. Kolejnym daniem są tzw. półgęski nazwane od faktu, że wycięta pierś stanowiła niemal pół gęsi. Mięso peklowano, dwie części wiązano razem sznurkiem i wędzono w dymie z jałowca. Wielki smakołyk stanowiła gęś pieczona z jabłkiem. W kuchni pomorskiej odnaleźć można także przepisy na pasztet i kiełbasę z gęsich wątróbek.