Muzeum Zachodnio-Kaszubskie w Bytowie zostało utworzone staraniem władz powiatowych w styczniu 1972 roku. Powołana do życia placówka przejęła gromadzone od kilku lat przez Społeczny Komitet Organizacyjny zabytki z terenu Kaszub Bytowskich, które stały się zalążkiem zbiorów. W muzeum funkcjonują dwa działy: etnograficzny i artystyczno-historyczny.

Zbiory etnograficzne obejmują grupy narzędzi i sprzętów dokumentujących stan kultury materialnej południowo-zachodniej części Kaszub, od rolnictwa poprzez zajęcia pozarolnicze, rzemiosło i przedmioty codziennego użytku domowego. Utrwalają najbardziej charakterystyczne i wyróżniające cechy kultury materialnej tej części Kaszub wynikające z charakteru pogranicza etniczno-kulturowego. Są wśród nich także zbiory dawnej sztuki ludowej m. in. rzeźby św. Jana Nepomucena, Matki Boskiej, św. Barbary, Chrystusa itp. Oraz unikatowe, kute nagrobne krzyże zwane kaszubskimi. Muzeum posiada również bogatą kolekcję współczesnej sztuki ludowej, której tworzenie rozpoczęto na początku lat siedemdziesiątych. Kolekcję stanowią następujące kategorie twórczości: haft, malarstwo na szkle, malarstwo na płótnie, rzeźba, garncarstwo, rogarstwo, plecionkarstwo, instrumenty muzyczne i rekwizyty obrzędowe.

Zbiory artystyczno-historyczne stanowią następujące zwarte kolekcje eksponatów: kolekcja sztuki sakralnej, wśród której znalazły się elementy XVII wiecznego wyposażenia kościoła św. Jerzego w Bytowie (epitafia, chrzcielnica, ławy kolatorskie), kolekcja rzeźby, wśród której na szczególną uwagę zasługuje przedstawienie św. Anny. Pośród mebli zgromadzonych w muzeum do najciekawszych należą: dwudrzwiowa szafa gdańska z warsztatu Johana Christiana Augerera datowana na 1772 rok i bogato intarsjowana szafa jednodrzwiowa z XVII wieku. Bardzo cennymi zabytkami są starodruki spośród których najcenniejszym jest Ordynacja kościelna w państwie pomorskim z 1563 roku ozdobiona tłoczonym w skórze herbem księstwa pomorskiego. Poza tym w zbiorach historycznych znajdują się zabytki kartograficzne, wyroby konwisarskie, militaria i niewielki zespół zabytków archeologicznych pochodzących z wykopalisk na terenie zamkowego dziedzińca. W zbiorach działu historycznego znajdują się również zabytki dokumentujące historię miasta, między innymi obszerny zbiór pocztówek z początku XX wieku. Sztukę współczesną reprezentuje niewielka kolekcja malarstwa i grafiki.

Oddział Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego, Muzeum Szkoły Polskiej w Płotowie prezentuje działalność Związku Polaków w Niemczech oraz polskiego szkolnictwa w Niemczech w okresie międzywojennym. Muzeum obok ekspozycji stałych przygotowuje corocznie kilka ekspozycji czasowych prezentujących zbiory etnograficzne, historyczne oraz artystyczne.